ÖNSÖZ

Burada yayınlanan belgeler, Osmanlı Ermenilerinin 1915 yılında, “tehcir ve taktil” (sürgün ve katledilmeleri) ile ilgili olarak, 1919–21 yıllarında İstanbul’da görülen davalara ilişkindir. Davalar, savaş dönemi Bakanlar Kurulu üyeleri, İttihat ve Terakki partisi yöneticiler ve bazı diğer suçlular aleyhine açılmıştır. Yayınladığımız belgeler, toplam 12 davaya ilişkin iddianame, duruşma tutanakları ve karar suretlerini içermektedir.
1919-1922 döneminde, İstanbul Divan-ı Harbi Örfisinde, Ermenilerin “tehcir ve taktil”i konusunda görülen dava sayısı 62’dir. Bu 62 davanın sadece on ikisi hakkında Takvim-i vekayilerde bilgi mevcuttur. Bilgiler, ya duruşmaların tümünün tutanakları (örneğin, İttihatçı yöneticiler hakkındaki dava); ya sadece sınırlı bazı oturumlar ve karar sureti (Katib-i Mesuller hakkındaki dava); ya yalnızca karar suretleri (Yozgat ve Trabzon gibi davalar); ya da kararların Padişahça onayları (Bayburt, Erzincan gibi davalar) biçimindedir. Diğer 50 dava hakkında, Takvim-i Vekayilerde herhangi bir bilgi yoktur. Bu konuda ancak dönemin basınından bilgi edinmek mümkündür. Bu 50 davadan 22 tanesi sonuçlanm‎ıştır; 17 davada sanıklar hakkında beraat kararı verilmiştir. 8 dava hakkında soruşturmaya gerek olmadığı kararı verilmiştir. Geride kalan 20 davanın ise nasıl sonuçlandığı hakkında herhangi bir bilgi elde edilememiştir.
Gerek burada yayınlanan belgeler ve gerekse o dönem görülen tüm davalar hakkında ayrıntılı bilgi șu kitaptan elde edilebilir, Vahakn N. Dadrian, Taner Akçam, Tehcir ve Taktil Divan-ı Harb-i Örfi Zabıtları, İttihad ve Terakki'nin Yargılanması (1919-1922)(Turkish); Vahakn N. Dadrian and Taner Akçam, Judgment in Istanbul, The Armenian Genocide Trials, (Berhghan Publishing House: New York, 2011)
Bu kitaba yazılan ayrı ayrı makalelerde, yargılamaların hangi politik ortamda yapıldığı, dönemin koșulları, mahkemelerin listesi ve sonuçları, hapisane koșulları, verilen idam cezaları ve kimlerin idam edildikleri gibi çeșitli konular hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiștir.
Burada yayınlanan belgelerin, 1915 ve etrafını saran olaylar üzerindeki sis perdesinin aralanmasına büyük katkıda bulunacağını ümit etmekteyim.